Zakopane jest miastem wyjątkowym nie tylko ze względu na bliskość malowniczych Tatr czy rozbudowaną infrastrukturę turystyczną. To tu powstał i rozwijał się niezwykle charakterystyczny styl zakopiański. Jego narodziny były rezultatem poszukiwania architektonicznego stylu narodowego. Zapraszamy na spacer śladem budowli wzniesionych w stylu zakopiańskim!
Główne elementy, którymi cechuje się styl zakopiański to:
- wysokie podmurówki z łamanego kamienia,
- spadziste dachy kryte gontem,
- ściany zbudowane z drewnianych płazów ciętych na zrąb (czyli ciętych na pół drzew),
- wykorzystanie zdobień charakterystycznych dla podhalańskiego budownictwa (jak rzeźbione motywy roślinne, przybijane promieniście listwy przy oknach i drzwiach itd.),
- ozdobne, odkryte werandy.
Dlaczego właśnie Zakopane?
Zakopane w XIX wieku przeżywało intensywny rozkwit. Wraz z rosnącą popularnością Tatr zwiększała się również liczba zamożnych mieszkańców miasta, którzy chcieli mieć w Zakopanem własną willę. Dlaczego więc zamiast wzorować się na rezydencjach z austro-węgierskich uzdrowisk nie sięgnąć do lokalnej tradycji?
Powstały w XIX wieku styl zakopiański nawiązywał właśnie do tradycyjnego budownictwa górali podhalańskich, wzbogacał go jednak o elementy modnej wówczas secesji. Za jego ojca uważa się Stanisława Witkiewicza, polskiego malarza, architekta, pisarza i teoretyka sztuki. Artysta twierdził, że to chałupa góralska, w całej swojej prostocie, jest najbliższa autentycznemu duchowi polskiej, narodowej architektury. Dlatego też na jej wzorze oparł ideę budownictwa, które miało odegrać rolę scalającą rodaków podzielonych pomiędzy trzy zabory. Styl zakopiański wpisuje się jednocześnie w XIX-wieczną modę na budowanie w „malowniczym stylu wiejskim”, którą interesowali się głównie możni posiadacze ziemscy oraz właściciele letnich rezydencji na prowincji.
Styl zakopiański obejmował nie tylko budowę domów, lecz też kościoły, elementy wyposażenia, ubrania czy instrumenty muzyczne.
Sprawdź noclegi w Willa Park Zakopane – nowym kompleksie apartamentów klasy premium!
Wille w stylu zakopiańskim – zwiedzamy Zakopane
Do dziś w Zakopanem można podziwiać kilka willi zaprojektowanych i wybudowanych w stylu zakopiańskim. Do najbardziej reprezentatywnych należą:
- Willa „Koliba” – została wzniesiona na zlecenie kolekcjonera Zygmunta Gnatowskiego, który zapragnął mieć w Zakopanem dom letni. Był to pierwszy dom wybudowany w stylu zakopiańskim według projektu Stanisława Witkiewicza. Znajduje się przy ulicy Kościeliskiej, najstarszej ulicy Zakopanego. Obecnie pełni rolę Muzeum Stylu Zakopiańskiego. W pokojach urządzono m.in. jadalnię, salon i sypialnie – wyposażone w meble i sprzęty również utrzymane w tej charakterystycznej stylistyce.
- Muzeum Tatrzańskie im. Tytusa Chałubińskiego – mieści się na Krupówkach i stanowi cenny zabytek architektury w stylu zakopiańskim. Gmach powstał według wspólnych planów Stanisława Witkiewicza i Franciszka Mączyńskiego. Został wybudowany z myślą o urządzeniu tu muzeum.
- Willa „Oksza” – to kolejny budynek zaprojektowany przez Witkiewicza. Pierwszymi właścicielami byli Bronisława i Wincenty Korwin-Kossakowscy. Obecnie w willi mieści się filia Muzeum Tatrzańskiego – Galeria Sztuki XX wieku.
- Willa „Pod Jedlami” – powstała według projektu Stanisława Witkiewicza. Willa została zbudowana dla rodziny Pawlikowskich i nadal pozostaje w ich rękach (mieszkała i tworzyła tu Maria Pawlikowska-Jasnorzewska). Jej nazwa pochodzi od jodeł, które kiedyś rosły przed budynkiem.
- Kaplica Najświętszego Serca Jezusa w Jaszczurówce – świątynia również została zaprojektowana przez Stanisława Witkiewicza. Poza fasadą w stylu zakopiańskim ma również bardzo charakterystyczne wnętrze – ołtarz przypomina góralską chatę. Raz w miesiącu są tu celebrowane nabożeństwa prawosławne.
Zobacz też inne noclegi w górach z oferty Sun&Snow, partnera tego artykułu. Uwaga! Wszystkie obiekty są wietrzone i dezynfekowane po każdym pobycie, a ich personel zachowuje wszelkie środki ostrożności (jak dezynfekcja rąk i zachowywanie dystansu), by zminimalizować ryzyko zarażenia się koronawirusem.