Zdolność kredytowa jest założonym przez bank stopniem prawdopodobieństwa o spłacie zaciągniętych zobowiązań finansowych przez klienta ustalonym w określonym umową czasie. Do kredytu wliczone są dwie wartości — kapitał oraz naliczone odsetki, stałe lub zmienne w czasie kredytowania.
Sprawdzenie zdolności kredytowej przed zawarciem umowy z klientem to sposób banku na zmniejszenie podejmowanego ryzyka. Zdarzają się bowiem różne przypadki, gdy osoba pobierająca środki finansowe uchyla się później od spłaty zobowiązań. Określenie zdolności kredytowej to także pierwszy krok na drodze oszacowania możliwej kwoty, jaką podejmie kredytobiorca.
Jak sprawdzić i obliczyć zdolność kredytową?
Podczas przeprowadzenia procesu weryfikacji kredytowej bank bierze pod uwagę różne czynniki dotyczące klienta i jego sytuacji ekonomicznej. Często jest szereg wewnętrznych ustaleń, właściwych danej placówce. Skomplikowane algorytmy pozwalają wyliczyć prawdopodobieństwo, że klient będzie terminowo spłacał zaciągnięte zobowiązania. Istnieje jednak kilka uniwersalnych elementów dla wszystkich procesów kredytowych. Należą do nich:
- udokumentowana wysokość dochodów oraz ich źródła (z wykluczeniem takich jak: zasiłki dla bezrobotnych czy opiekuńcze, alimenty, stypendia, pensje wypłacane za pracę na podstawie umowy na czas określony, renty terminowe, dieta pracownicza, dodatki mieszkaniowe oraz socjalne, wynagrodzenia dla opiekunów osób starszych, niepełnosprawnych, jak również dzieci);
- forma zatrudnienia (umowa o pracę, zlecenie, o dzieło, renta, emerytura itp.);
- wiek kredytobiorcy (im niższy, tym mniejsza zdolność kredytowa);
- ewentualny wkład własny (szczególnie przy kredytach mieszkaniowych, firmowych, budowlanych itp.);
- posiadanie innych zobowiązań finansowych zaciągniętych w przeszłości oraz historia spłaty ww.;
- koszty utrzymania gospodarstwa domowego (wliczając wszystkich członków rodziny);
- wysokość planowanej kwoty kredytu;
- okres spłaty zobowiązania.
Dla każdej osoby starającej się o pożyczkę w banku tworzony jest tzw. profil kredytobiorcy. Zajmują się tym wyspecjalizowani analitycy. Niektóre z pytań zadawanych w procesie określania zdolności kredytowej przez doradcę mogą wydawać się bardzo wnikliwe, wręcz osobiste. Potrzebne są bowiem takie dane jak np. ilość osób zamieszkujących wspólnie w gospodarstwie domowym pozostającym na utrzymaniu kredytobiorcy, wydatki miesięczne na opłaty (czynsz, media itp.), posiadanie ruchomości (np. samochód, motocykl) czy nieruchomości (dom, mieszkanie, działka itp.).
Czasem specyficzne wytyczne wewnątrz bankowe mogą powodować różnicę w szacowanej zdolności kredytowej rzędu kilkudziesięciu, a nawet kilkuset złotych. Warto więc złożyć kilka wniosków w różnych bankach, w celu sprawdzenia realnej zdolności. W Internecie dostępne są proste kalkulatory, które pozwalają wstępnie oszacować zdolność kredytową przed udaniem się do placówki. Mają jednak charakter wyłącznie poglądowy, ponieważ bazują na kilku informacjach ogólnych. Poziom uszczegółowienia w trakcie analizy bankowej jest zwykle znacznie wyższy.